Hiện tại có nhiều người đọc rất nhiều sách, họ có lý trí hay không? Có một loại bệnh gọi là “chứng trầm kha” (tình trạng mắc bệnh nghiêm trọng nhưng kéo dài khó chữa), trong số rất nhiều người mắc bệnh trầm kha cũng không ít người xem sách. Cho nên vào thời đại này, ngay đến chọn sách cũng phải có sức phán đoán. 

Ngày nay tri thức bùng nổ, rất nhiều trẻ nhỏ xem sách không đúng. Có một đứa bé mới có năm-sáu tuổi đi xem tâm lý học. Vốn dĩ bé đều nói với mẹ của mình: “Mẹ ơi! Con muốn có một em trai”. Bé luôn nói với mẹ như vậy, kết quả sau khi xem sách tâm lý xong, bé lập tức nói: “Mẹ không thể sinh em trai, bởi vì nếu như mẹ sinh em rồi, thì mẹ sẽ không còn thương con nhiều nữa!!”

Cần có lý trí để phán đoán đúng sai

Xem sách có tốt không? Hôm nay bạn ra ngoài không nên nói: “Thầy Thái nói xem sách không tốt!” Phải nói cho trọn lời: “Xem đúng thì quá tốt, xem sai thì ô nhiễm.”

Bỏ một giọt mực vào ly nước trong chỉ cần thời gian một giây, nhưng cần bao lâu thì mới có thể thanh lọc ly nước trong như ban đầu? Có thể gấp mười lần, trăm lần. Cho nên nếu như tư tưởng của trẻ nhỏ bị ô nhiễm, bạn phải tốn rất nhiều thời gian để thanh lọc trong sáng trở lại.

Ô nhiễm trong truyền thông

Tôi thường hay nói chuyện với các đồng nghiệp. Những đồng nghiệp đó nói các tiết mục tổng hợp thật cười vỡ bụng, cười đến nỗi lăn ra đất. 

Tôi liền nói với họ: “Bạn thấy những người dẫn chương trình đó đang bới móc việc riêng của người khác, lấy người khác để làm trò cười. Bạn cảm thấy họ làm vậy có đúng không?”. 

Họ nói: “Đương nhiên không đúng”. 

Tôi đáp: “Vậy bạn cảm thấy rất đáng cười, khi bạn ở nơi đó cười, con cái ở bên cạnh cùng cười với bạn, liệu chúng có biết vậy là đúng hay không đúng!?” 

Con cái cảm thấy cha mẹ mình rất thích thú, chúng sẽ cho rằng làm như vậy là đúng. Cho nên trẻ nhỏ chính mắt nhìn thấy việc làm không đúng, tai nghe được lời nói khinh mạn đối với người khác, chúng sẽ có khuynh hướng tùy tiện đùa cợt. Đến khi bạn phát hiện ra trẻ nhỏ nói chuyện không có mực thước, muốn kéo chúng quay lại thì sẽ rất mệt.

Ô nhiễm trong sách vở

Truyền hình đã như vậy, nội dung sách vở cũng như vậy, gần đây có quyển sách bán rất chạy tên là “Cha Giàu Cha Nghèo”, chắc có người cũng đã xem qua. Có một phụ huynh sau khi xem xong rất vui mừng, chạy đến nói với tôi. 

Cô nói: “Thầy Thái ơi! Quyển sách này thật có hiệu quả! Nó có thể làm cho con gái lười biếng của tôi biến thành con gái siêng năng”. 

Thuốc đặc hiệu này có hiệu quả thật không? Cô nói với con gái: “Con gái ơi! Giúp mẹ lau nhà thì mẹ cho con hai đồng, giúp mẹ phơi quần áo thì mẹ cho con hai đồng, giúp mẹ rửa chén thì mẹ cho con ba đồng”. Con gái cô vốn dĩ lười biếng, đột nhiên biến thành người rất có tinh thần, gần như là không biết sợ khó khăn là gì, bắt đầu làm việc. Bạn thấy thuốc đặc hiệu đều có hiệu quả, bị cảm mạo chảy nước mũi, vừa chích thuốc hoặc uống thuốc, năm đến mười phút sau liền thấy hiệu quả. Nhưng có hiệu quả thật không? 

Người hiện đại chúng ta đều rất thích thuốc đặc hiệu. Cho nên bạn thấy tại vì sao có rất nhiều người bị một số thần bí gạt. Mối quan hệ vợ chồng không được tốt đã mười-hai mươi năm, nhưng có người nói với họ: “Anh phải mau đốt giấy tiền vàng bạc, làm một số động tác nào đó, bảo đảm vợ chồng anh lập tức thay đổi tốt”. Ai cũng đều rất muốn uống thuốc đặc hiệu, đều không hề nghĩ đến “băng đã đóng ba thước”. Vậy có lý trí không?

Vị phụ huynh này trải qua một-hai tuần lại đến tìm tôi, nét mặt của cô thật khó coi. Cô nói: “Thầy Thái ơi! Đã xảy ra vấn đề rồi!”. 

Tôi liền hỏi: “Có vấn đề gì vậy?”

Cô nói: “Hôm nay tôi nói với con gái: Con gái ơi, mẹ rất mệt, con giúp mẹ phơi quần áo, mẹ sẽ cho con hai đồng.” 

Con gái cô ấy nói với mẹ rằng: “Hôm nay con cũng rất mệt, con không muốn kiếm tiền nữa!”. Cô đột nhiên liền nghĩ đến, loại thuốc đặc hiệu này đã lộ ra tác dụng phụ rồi.

Các bạn thân mến, gia đình không phải là nơi để nói đến lợi ích. Bạn đã đem chủ nghĩa công lợi đưa vào nơi ấm áp hài hòa nhất, đã bị chủ nghĩa công lợi làm cho thay đổi. Gia đình là nơi phải gánh vác, gia đình là nơi dạy cảm ân, gia đình là nơi dạy nhận biết bổn phận, hiểu được dốc hết bổn phận, nơi biết được phải tận hết đạo hiếu. Cho nên chúng ta phải có lý trí phán đoán thì mới có thể ngăn ngừa không bị ô nhiễm bởi những tri thức không chuẩn xác trong sách vở.

Đừng tùy tiện đem tư tưởng của mình giao cho người chưa chắc đáng tin

Có một nhà tâm lý học, 40 tuổi đã viết một quyển sách, 60 tuổi lại viết thêm một quyển sách nữa. Trong hai quyển sách này, bạn sẽ muốn xem quyển nào hơn? Dường như bạn sẽ muốn xem quyển được tác giả viết lúc 60 tuổi, tại sao vậy? Do 60 tuổi thì kinh nghiệm sẽ phong phú hơn. Nhưng xin bạn hãy lưu ý, kinh nghiệm đời sống có phần kinh nghiệm tốt, cũng có phần kinh nghiệm xấu. Vậy kinh nghiệm phong phú xấu của tác giả chúng ta cũng phải học theo sao?

Rất nhiều bạn bè đều nói: “Đời sống của họ có thể trí tuệ tương đối cao”. Câu nói này trong đó có hai chữ mà chúng ta phải suy xét là “có thể”. Có phải là sống được càng già thì càng có trí tuệ không? Không nhất định vậy, bởi vì xã hội là một cái lò ô nhiễm lớn. 

Nếu như bạn chỉ đơn thuần là tin tưởng, họ “có thể” nói đúng, vậy thì bạn đang đem đời sống của mình giao cho họ, thậm chí đem hạnh phúc của con bạn giao cho họ, như vậy quá nguy hiểm! Không thể cứ nghe một người nào đó nói thì bạn lại tin tưởng. Bởi vì lời nói của họ không thể ấn chứng là trí tuệ chân lý. 

Trí tuệ chân thực siêu vượt thời gian cùng không gian

Văn hóa mà thánh hiền để lại đã trải qua mấy ngàn năm được nhân loại cùng đồng ấn chứng. Những gì nói ra đích thực đều là chân lý không hư dối. Trí tuệ của thánh hiền là siêu vượt cả thời gian cùng không gian. 

Chúng ta thử xem qua, bốn đến năm ngàn năm trước, làm người phải tận hiếu, bốn đến năm ngàn năm sau vẫn rất cần phải hiếu. Cho nên trí tuệ của thánh hiền là siêu vượt thời gian.

Chúng ta cần phải hiếu, vậy người nước ngoài thì sao? Ở Úc Châu có thành lập lớp Đệ Tử Quy. Ngay trong lúc lên lớp, bởi vì “Đệ Tử Quy” có rất nhiều câu kinh, đều là căn cứ vào đức hạnh của thánh hiền nhân làm ra. Thí dụ nói:“Sáng phải thăm, tối phải viếng” là Chu Văn Vương làm được rồi. Còn“Đông phải ấm, hạ phải mát” thì Hoàng Hương thời Đông Hán đã làm được. Cho nên mỗi lần trong lúc giảng câu kinh, thầy giáo đều đem những câu chuyện này tường thuật lại rõ ràng. Chúng ta ngồi ở phía sau liền xem thấy những người Úc Châu bản địa rất cung kính mà cúi đầu, khi lên lớp xong, họ cùng nhau ngồi lại nói chuyện. Những người bạn Úc Châu liền nói: “Làm người phải nên như vậy!”. Cho nên, “hiếu” siêu vượt thời gian, siêu vượt không gian. Chân lý như vậy mới đáng được chúng ta dùng sinh mạng ngắn ngủi cố gắng mà truy cầu học hỏi.

Ngay khi chúng ta chân thật có lý trí, trong nhiều chọn lựa của cuộc sống có một chọn lựa vô cùng quan trọng, đó là chọn lựa tư tưởng quan niệm của bạn. Tư tưởng quan niệm hiện tại của bạn ở vào trạng thái nào? Tại vì sao tư tưởng quan niệm quan trọng đến như vậy? 

Tư tưởng quyết định hành vi của bạn. Hành vi quyết định tập quán của bạn. Tập quán hình thành tính cách. Tính cách quyết định vận mạng của một con người. Cho nên để biết một người có thể có hạnh phúc hay không thì từ chỗ nào có thể thấy được? Chính là từ trong tư tưởng.